Lupus ban đỏ không chỉ là một bệnh lý mãn tính phức tạp mà còn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống hàng ngày của người bệnh, từ mệt mỏi kéo dài đến tổn thương các cơ quan quan trọng. Tuy nhiên, những năm gần đây, cách chữa lupus ban đỏ bằng tế bào gốc đang được cân nhắc như một phương án tiềm năng giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và kiểm soát bệnh tốt hơn. Tuy nhiên, câu hỏi được đặt ra là: Liệu phương pháp này có thực sự chữa khỏi bệnh hay không? Trong bài viết này, cùng Cell Insight tìm hiểu thực hư việc điều trị lupus ban đỏ, phân tích ưu nhược điểm của phương pháp cũng như những điều cần lưu ý.

Tổng quan về bệnh Lupus ban đỏ

Lupus ban đỏ là một bệnh lý tự miễn mãn tính, trong đó hệ miễn dịch của cơ thể tấn công nhầm các mô và cơ quan khỏe mạnh. Bệnh có thể ảnh hưởng đến nhiều cơ quan, bao gồm da, khớp, thận, tim, phổi và hệ thần kinh gây ra việc điều trị lupus ban đỏ rất khó khăn . Các triệu chứng thường gặp của lupus ban đỏ bao gồm:

• Phát ban da: Đặc biệt là ở vùng má và mũi (dạng hình cánh bướm).
• Đau và sưng khớp: Đôi khi kèm theo cứng khớp.
• Mệt mỏi kéo dài: Mức năng lượng giảm mạnh dù nghỉ ngơi đầy đủ.
• Sốt không rõ nguyên nhân: Thường là dấu hiệu của viêm hoặc nhiễm trùng.
• Tổn thương cơ quan nội tạng: Như thận (viêm cầu thận lupus), tim hoặc phổi.

Hiện nay, chưa có cách điều trị lupus ban đỏ một cách triệt để. Phần lớn các phương pháp điều trị tập trung vào việc kiểm soát triệu chứng, ngăn ngừa biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Một trong những cách được ứng dụng đó là chữa bệnh lupus ban đỏ bằng tế bào gốc.

Bệnh Lupus ban đỏ

Xem thêm:

Có thể điều trị suy thận bằng tế bào gốc không?

Cấy tế bào gốc cho da mặt có thực sự hiệu quả? Có tốn nhiều chi phí không?

Chi tiết về phương pháp chữa bệnh lupus ban đỏ bằng tế bào gốc

Phương pháp sử dụng tế bào gốc trong điều trị lupus ban đỏ đang được nghiên cứu và áp dụng thử nghiệm tại nhiều trung tâm y tế lớn trên thế giới. Đây được xem là một bước tiến quan trọng trong y học tái tạo.

1. Ưu điểm của phương pháp

Điều hòa miễn dịch: Tế bào gốc, đặc biệt là tế bào gốc trung mô, có khả năng điều hòa hoạt động của hệ miễn dịch, giúp giảm tình trạng viêm nhiễm và tấn công tự miễn trong cơ thể. Ví dụ, nghiên cứu tại Trung Quốc (2017) cho thấy rằng tế bào gốc trung mô từ dây rốn giúp giảm đáng kể tình trạng viêm của bệnh nhân lupus ban đỏ sau khi điều trị trong vòng 6 tháng.

Hồi phục mô bị tổn thương: điều trị lupus ban đỏ bằng tế bào gốc tuân theo cơ chế thúc đẩy quá trình tái tạo và sửa chữa các mô bị tổn thương do bệnh. Một nghiên cứu tại Mỹ (2020) ghi nhận rằng tổn thương thận của bệnh nhân lupus đã được cải thiện đáng kể sau liệu pháp tế bào gốc.

Giảm tác dụng phụ của thuốc truyền thống: So với các liệu pháp ức chế miễn dịch thông thường, chữa bệnh lupus ban đỏ bằng tế bào gốc có thể giảm thiểu các tác dụng phụ như nhiễm trùng hoặc tổn thương cơ quan khác. Một số bệnh nhân trong các nghiên cứu lâm sàng đã giảm được liều lượng thuốc ức chế miễn dịch nhờ vào phương pháp này.

2. Nhược điểm và hạn chế

Chi phí cao: Việc điều trị bằng tế bào gốc đòi hỏi các công nghệ hiện đại và đội ngũ chuyên gia có kinh nghiệm. Tại các nước phát triển như Mỹ và Châu Âu, chi phí điều trị có thể lên tới hàng chục ngàn USD. Tại Việt Nam, sau khi trừ chi phí bộ hỗ trợ và bảo hiểm chi trả, chi phí ghép tế bào gốc khoảng 1 tỷ VNĐ, bằng ½ hoặc ¾ chi phí này khi tiến hành tại nước ngoài.

Hiệu quả chưa ổn định: Hiệu quả của phương pháp này còn phụ thuộc vào từng cá nhân. Có những trường hợp không đạt được kết quả như mong đợi, nhất là ở giai đoạn bệnh nặng hoặc tổn thương nghiêm trọng.

Cần sàng lọc kỹ càng: Mặc dù nhiều nghiên cứu đã cho thấy tiềm năng, vẫn còn thiếu các thử nghiệm lâm sàng diện rộng để khẳng định tính hiệu quả và an toàn lâu dài. Tại Việt Nam, một tổng hợp báo cáo vào năm 2023 do Bệnh viện 108 báo cáo cho thấy 28.6% bệnh nhân (tổng số 11/41 ca) thỏa mãn được tiêu chí ghép và có thể triển khai phương pháp chữa lupus ban đỏ bằng tế bào gốc thay cho phương pháp truyền thống.

Hình: Tỷ lệ bệnh nhân đáp ứng tiêu chí cấy ghép tế bào gốc để chữa trị bệnh lupus ban đỏ là cực kỳ thiểu số (Nguồn: VOV)

Quy trình nghiêm ngặt, cần sàng lọc kỹ càng: Quy trình khắt khe và tuân thủ theo quy trình y khoa để giảm tối đa khả năng tái phát, yêu cầu các cơ sở uy tín và có chuyên môn cao. Ví dụ, trước khi ghép tế bào gốc chữa trị bệnh nhân lupus ban đỏ, bác sĩ cần đưa trạng thái bệnh nhân về sức đề kháng bằng 0, do đó cần đảm bảo điều kiện vô khuẩn hoàn toàn tránh rủi ro nhiễm khuẩn xảy ra.

3. Đối tượng áp dụng

Phương pháp này thường áp dụng cho:

• Những bệnh nhân bị lupus ban đỏ nặng, không đáp ứng với các liệu pháp truyền thống.
• Bệnh nhân có tổn thương nghiêm trọng ở cơ quan nội tạng, như thận, tim hoặc phổi.
• Những người có nguy cơ cao gặp biến chứng do lupus ban đỏ.

4. Quy trình chữa bệnh lupus ban đỏ bằng tế bào gốc

Quy trình điều trị lupus ban đỏ bằng tế bào gốc thường bao gồm các bước sau:

Đánh giá tình trạng bệnh: Bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám và xét nghiệm để xác định mức độ bệnh và xem bệnh nhân có phù hợp với liệu pháp tế bào gốc hay không.

Thu thập tế bào gốc: Tế bào gốc thường được lấy từ tủy xương, mô mỡ hoặc dây rốn của người hiến tặng hoặc của chính bệnh nhân. Quá trình này được thực hiện trong điều kiện vô trùng để đảm bảo an toàn.

Xử lý và nhân bản tế bào: Các tế bào gốc được xử lý trong phòng thí nghiệm để tăng cường khả năng miễn dịch và tái tạo mô. Quá trình này thường kéo dài từ vài ngày đến vài tuần.

Truyền tế bào gốc vào cơ thể: Tế bào gốc sau khi được xử lý sẽ được truyền vào cơ thể bệnh nhân thông qua đường tĩnh mạch. Các tế bào này sẽ tự di chuyển đến các khu vực bị tổn thương để thực hiện chức năng tái tạo và điều hòa miễn dịch.

Theo dõi sau điều trị: Bệnh nhân cần được theo dõi sát sao để đánh giá hiệu quả và xử lý kịp thời các tác dụng phụ (nếu có). Quá trình này thường kéo dài từ vài tháng đến một năm.

5. Hiệu quả của phương pháp

Nhiều nghiên cứu tiền lâm sàng và lâm sàng đã cho thấy những kết quả khả quan:

Nghiên cứu của Trường ĐH Y Hà Nội và Bệnh Viện Trung ương quân đội 108 (2020 – 2022) cho thấy 4 bệnh nhân lupus ban đỏ hệ thống được ghép tế bào gốc tạo máu cho thấy tình trạng bệnh cải thiện rõ rệt sau 6 tháng. Theo dõi 15 tháng cho thấy, tất cả bệnh nhân đều dừng thuốc corticoid và thuốc ức chế miễn dịch từ khi ra viện. (Nguồn: https://www.benhvien108.vn/)

Thử nghiệm tại Mỹ (2002): Nghiên cứu cho thấy, tỷ lệ tái phát bệnh giảm đáng kể sau 1 năm điều trị bằng tế bào gốc lấy từ tủy xương, đồng thời, 84% người bệnh sống sót sau 5 năm. (Nguồn: Hematopoietic Stem Cell Transplantation for Severe and Refractory Lupus. Analysis After Five Years and Fifteen Patients. Arthritis Rheum, 46 (11), 2917-23 Nov 2002).

Báo cáo lâm sàng: Một số bệnh nhân đã có thể giảm liều hoặc ngừng hoàn toàn các loại thuốc ức chế miễn dịch nhờ liệu pháp tế bào gốc.

Tuy nhiên, hiệu quả cụ thể còn phụ thuộc vào từng cá nhân, mức độ nghiêm trọng của bệnh và chất lượng tế bào gốc được sử dụng. Do đó, bệnh nhân cần tìm kiếm các cơ sở y khoa uy tín, có chứng nhận chuyên môn cao để điều trị, không điều trị bằng “con đường tắt”, cấy ghép tại những cơ sở không chuyên với chi phí thấp.

Điều trị Lupus ban đỏ bằng tế bào gốc

Chi phí điều trị lupus ban đỏ

Chi phí điều trị lupus ban đỏ bằng tế bào gốc hiện nay vẫn ở mức khá cao do:

• Quy trình phức tạp: Bao gồm việc thu thập, xử lý và truyền tế bào gốc.
• Công nghệ hiện đại: Việc bảo quản và xử lý tế bào gốc yêu cầu hệ thống thiết bị tiên tiến.
• Đội ngũ chuyên gia: Điều trị bằng tế bào gốc đòi hỏi sự tham gia của các chuyên gia có kinh nghiệm.

Tại Việt Nam, chi phí điều trị có thể dao động từ 200 – 900 triệu đồng, tùy thuộc vào nguồn gốc tế bào gốc (tự thân hay hiến tặng) và cơ sở y tế thực hiện. Ở các nước phát triển, con số này có thể lên đến vài chục ngàn USD.

Tham khảo:

Chi phí cấy tế bào gốc cho trẻ tự kỷ ba mẹ nhất định không thể bỏ qua

Tế bào trung mô là gì? Khái quát chung về tế bào trung mô

Câu hỏi thường gặp về chữa Lupus ban đỏ bằng tế bào gốc

1. Tế bào gốc điều trị lupus ban đỏ có an toàn không?

Phần lớn các nghiên cứu cho thấy liệu pháp tế bào gốc là an toàn, với ít tác dụng phụ nghiêm trọng. Tuy nhiên, cần được thực hiện tại các cơ sở y tế chuyên nghiệp để đảm bảo hiệu quả và an toàn.

2. Điều trị bằng tế bào gốc có chữa khỏi hoàn toàn lupus ban đỏ không?

Hiện tại, liệu pháp này chưa thể chữa khỏi hoàn toàn lupus ban đỏ nhưng có thể giúp kiểm soát triệu chứng, ngăn ngừa tái phát và cải thiện chất lượng cuộc sống.

3. Có cần dùng thuốc sau khi điều trị bằng tế bào gốc không?

Điều này phụ thuộc vào tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân. Một số người có thể giảm liều hoặc ngừng thuốc, trong khi những người khác vẫn cần kết hợp liệu pháp tế bào gốc với thuốc.

4. Ai không nên áp dụng liệu pháp này?

Những bệnh nhân mắc các bệnh mãn tính nặng khác (như ung thư giai đoạn cuối) hoặc có nguy cơ cao gặp biến chứng từ quy trình điều trị nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi thực hiện.

Liệu pháp điều trị lupus ban đỏ bằng tế bào gốc mở ra hy vọng mới cho những bệnh nhân mắc căn bệnh mãn tính này. Dù vẫn cần thêm nhiều nghiên cứu để đánh giá toàn diện hiệu quả và tính an toàn, phương pháp này đang dần khẳng định vai trò quan trọng trong y học tái tạo. Nếu bạn hoặc người thân đang cân nhắc liệu pháp này, hãy tham khảo ý kiến của các chuyên gia y tế để đưa ra quyết định phù hợp.