Tế bào gốc tốt nhất hiện nay đang trở thành một chủ đề nóng trong lĩnh vực y học tái tạo và chăm sóc sức khỏe. Chúng có tiềm năng to lớn trong việc điều trị bệnh, trẻ hóa cơ thể và tái tạo mô tổn thương. Vậy tế bào gốc là gì? Có bao nhiêu loại tế bào gốc? Tế bào gốc tốt nhất hiện nay là tế bào nào? Hãy cùng Cell Insight tìm hiểu qua bài viết dưới đây!

Tế bào gốc là gì?

Tế bào gốc là các tế bào đặc biệt có khả năng tự tái tạo và biệt hóa thành nhiều loại tế bào khác nhau trong cơ thể. Chúng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì và sửa chữa các mô, cơ quan trong cơ thể. Tế bào gốc có hai đặc điểm chính:

• Tự tái tạo: Có khả năng phân chia và tạo ra nhiều tế bào giống nhau.
• Biệt hóa: Có thể phát triển thành các loại tế bào chức năng khác nhau như tế bào máu, tế bào thần kinh, tế bào cơ, v.v.

Do đó, tế bào gốc cũng là nền tảng của sự phát triển cơ thể và là nguồn tài nguyên quan trọng để tái tạo mô và chữa lành tổn thương.

Tế bào gốc có nhiều khả năng trong việc ứng dụng rộng rãi trong y học và làm đẹp.

Các phương pháp trị liệu, phục hồi, chữa trị từ tế bào gốc rất đa dạng và được áp dụng tại Thế giới và Việt Nam.

Trước khi quyết định phương pháp nào phụ thuộc vào thể trạng, tình trạng bệnh cũng như bệnh nhân nên chọn cơ sở y khoa uy tín để tiến hành điều trị.

Các loại tế bào gốc

Hiện nay, tế bào gốc được chia thành nhiều loại dựa trên nguồn gốc và tiềm năng biệt hóa:

Phân loại theo nguồn gốc

• Tế bào gốc phôi (Embryonic Stem Cells – ESCs): Được lấy từ phôi thai giai đoạn sớm, có khả năng biệt hóa thành bất kỳ loại tế bào nào trong cơ thể.
• Tế bào gốc trưởng thành (Adult Stem Cells – ASCs): Tồn tại trong các mô trưởng thành như tủy xương, mô mỡ, dây rốn…, giúp tái tạo và duy trì chức năng mô.
• Tế bào gốc từ máu cuống rốn: Được thu thập từ máu dây rốn của trẻ sơ sinh, giàu tiềm năng trong điều trị bệnh lý máu và miễn dịch.
• Tế bào gốc cảm ứng đa năng (Induced Pluripotent Stem Cells – iPSCs): Được tạo ra từ tế bào trưởng thành bằng công nghệ tái lập trình, có tiềm năng giống tế bào gốc phôi nhưng ít gây tranh cãi về mặt đạo đức.

Phân loại theo tiềm năng biệt hóa

• Tế bào gốc toàn năng (Totipotent Stem Cells): Có thể phát triển thành toàn bộ cơ thể, bao gồm cả nhau thai. Loại tế bào này có tiềm năng rất lớn nhưng chỉ tồn tại trong giai đoạn phôi sớm.
• Tế bào gốc vạn năng (Pluripotent Stem Cells): Có thể biệt hóa thành tất cả các loại tế bào trong cơ thể nhưng không thể tạo thành nhau thai. Chúng được ứng dụng trong nghiên cứu y học tái tạo, phát triển các mô cấy ghép và điều trị các bệnh nan y.
• Tế bào gốc đa năng (Multipotent Stem Cells): Chỉ có thể biệt hóa thành một nhóm tế bào cụ thể, như tế bào gốc tạo máu chỉ tạo ra các loại tế bào máu. Chúng được sử dụng trong cấy ghép tủy xương, điều trị bệnh bạch cầu, thiếu máu di truyền và bệnh lý miễn dịch.
• Tế bào gốc đơn năng (Unipotent Stem Cells): Chỉ có thể biệt hóa thành một loại tế bào duy nhất. Chúng có ứng dụng chủ yếu trong tái tạo mô cụ thể như tế bào da trong điều trị bỏng, hoặc tế bào cơ trong tái tạo cơ bị tổn thương.

Xem thêm:

Danh sách 6 ngân hàng tế bào gốc hàng đầu hiện nay

Lưu trữ tế bào gốc để làm gì? Có nên lưu trữ tế bào gốc?

1. Tế bào gốc phôi (Embryonic Stem Cells)

Là tế bào được lấy từ phôi thai giai đoạn sớm, có khả năng biệt hóa thành bất kỳ loại tế bào nào trong cơ thể. Chúng có tiềm năng to lớn trong nghiên cứu y học tái tạo, giúp phát triển các mô và cơ quan thay thế. Tuy nhiên, việc sử dụng tế bào gốc phôi gây tranh cãi về đạo đức.

2. Tế bào gốc trưởng thành (Adult Stem Cells)

Là tế bào gốc được tìm thấy trong các mô đã trưởng thành như tủy xương, mỡ, da, và máu cuống rốn, chúng giúp tái tạo và duy trì chức năng mô. Khả năng biệt hóa hạn chế hơn so với tế bào gốc phôi, chỉ tạo được các loại tế bào liên quan đến mô nơi chúng tồn tại. Trong y học, tế bào gốc trưởng thành được ứng dụng rộng rãi trong điều trị các bệnh về máu như ung thư máu, thiếu máu di truyền, và suy tủy xương.

Ngoài ra, chúng còn giúp tái tạo sụn khớp, hỗ trợ điều trị thoái hóa khớp, chấn thương dây chằng. Trong điều trị tổn thương mô do bệnh lý, tế bào gốc trưởng thành có thể giúp phục hồi mô tim sau nhồi máu cơ tim, điều trị bệnh lý thần kinh như Parkinson, chấn thương tủy sống và hỗ trợ tái tạo da trong các trường hợp bỏng nặng.

3. Tế bào gốc máu cuống rốn

Được thu thập từ máu dây rốn của trẻ sơ sinh, giàu tiềm năng trong điều trị bệnh lý máu và miễn dịch. Chúng có thể sử dụng để điều trị các rối loạn huyết học như bạch cầu cấp, thiếu máu di truyền và một số bệnh tự miễn. Do đó, tế bào gốc máu cuống rốn thường được ứng dùng để điều trị ung thư máu, thiếu máu, và bệnh di truyền.

Tế bào gốc máu cuống rốn – Tế bào gốc tốt nhất hiện nay

4. Tế bào gốc cảm ứng đa năng (Induced Pluripotent Stem Cells – iPSCs)

Được tạo ra từ tế bào trưởng thành bằng công nghệ tái lập trình, có tiềm năng giống tế bào gốc phôi nhưng ít gây tranh cãi về mặt đạo đức. iPSCs đang được nghiên cứu để tạo ra mô và cơ quan cấy ghép, cũng như trong điều trị bệnh tim mạch, thần kinh và các bệnh thoái hóa. Khả năng biệt hóa: Toàn năng.

Ứng dụng: Tế bào gốc cảm ứng đa năng có tiềm năng lớn trong y học tái tạo và phát triển mô không cần đến nguồn phôi. IPCs được ứng dụng vào chữa trị các bệnh tim mạch bằng cách tái tạo các mô tim bị tổn thương, phục hồi chức năng tim sau nhồi máu cơ tim. Ngoài ra, iPSCs mang đến hy vọng lớn trong điều trị các bệnh thoái hóa thần kinh như Parkinson, Alzheimer, bằng cách thay thế tế bào thần kinh bị tổn thương. Trong lĩnh vực y học tái tạo, iPSCs còn được ứng dụng để tạo ra mô da giúp điều trị bỏng nặng và các tổn thương mô mềm.

Những loại tế bào gốc tốt nhất hiện nay

Trong y học, không có một loại tế bào gốc nào được coi là “tốt nhất”. Trong mọi trường hợp, các loại tế bào gốc tốt nhất là tế bào gốc đáp ứng đúng mục đích sử dụng và thể trạng của bệnh nhân:

• Trong điều trị bệnh: Tế bào gốc từ tủy xương và máu cuống rốn là lựa chọn phổ biến, đặc biệt trong điều trị ung thư máu, bệnh lý miễn dịch. Một trường hợp thực tế là việc sử dụng tế bào gốc từ tủy xương để điều trị bệnh bạch cầu cấp, giúp bệnh nhân phục hồi hệ miễn dịch và tái tạo tế bào máu khỏe mạnh.
• Trong thẩm mỹ và trẻ hóa: Tế bào gốc từ mô mỡ và nhau thai có tác dụng tái tạo da, giảm lão hóa. Ví dụ, các liệu pháp cấy tế bào gốc từ mô mỡ đã được áp dụng trong điều trị sẹo rỗ, cải thiện độ đàn hồi của da và làm mờ nếp nhăn.
• Trong nghiên cứu y học tái tạo: Tế bào gốc phôi và tế bào gốc cảm ứng đa năng (iPSCs) có tiềm năng to lớn, mở ra hướng đi mới trong điều trị bệnh nan y, chẳng hạn như phát triển mô tim nhân tạo để điều trị suy tim hoặc tạo tế bào beta tụy giúp bệnh nhân tiểu đường có thể tự sản sinh insulin.

Ngoài ra, các bạn cũng có thể tham khảo một vài trường hợp lựa chọn tế bào gốc trong điều trị một số bệnh mãn tính

• Tế bào gốc máu cuống rốn: Là lựa chọn lý tưởng cho các bệnh liên quan đến máu và hệ miễn dịch nhờ khả năng thu thập dễ dàng, không xâm lấn và ít nguy cơ thải ghép.
• Tế bào gốc cảm ứng vạn năng (iPSCs): Có tiềm năng to lớn trong y học tái tạo các mô và cơ quan cấy ghép mà không gặp vấn đề đạo đức như tế bào gốc phôi.
• Tế bào gốc trưởng thành: Phổ biến và an toàn, phù hợp để điều trị nhiều bệnh lý như các bệnh về máu, thiếu máu di truyền và suy tủy xương. Ngoài ra còn dùng để điều trị bỏng.

Tế bào gốc tốt nhất hiện nay

Xem thêm:

Ghép tế bào gốc sống được bao lâu? Tìm hiểu thông tin chi tiết NHẤT

Tế bào gốc tạo máu là gì? Ứng dụng và chi phí ghép tế bào gốc tạo máu

Câu hỏi thường gặp về tế bào gốc

1. Tế bào gốc có thể chữa được những bệnh gì?

Tế bào gốc được sử dụng trong điều trị ung thư máu, thiếu máu, bệnh lý miễn dịch, tổn thương tủy sống, bệnh tiểu đường, và nhiều bệnh thoái hóa khác. Tuy nhiên, nhiều ứng dụng vẫn đang trong giai đoạn nghiên cứu.

2. Liệu pháp tế bào gốc có an toàn không?

Tùy thuộc vào nguồn gốc tế bào gốc và quy trình thực hiện. Các liệu pháp được cấp phép thường an toàn, nhưng cần cẩn trọng với các phương pháp chưa được chứng minh khoa học.

3. Chi phí điều trị bằng tế bào gốc là bao nhiêu?

Chi phí phụ thuộc vào loại bệnh, nguồn tế bào gốc và phương pháp điều trị. Tại Việt Nam, chi phí ghép tế bào gốc dao động từ vài trăm triệu đến hơn 1 tỷ đồng.

4. Tế bào gốc có giúp trẻ hóa da không?

Có, tế bào gốc từ mô mỡ, nhau thai và dây rốn đang được ứng dụng rộng rãi trong thẩm mỹ để cải thiện tình trạng lão hóa da, tăng sinh collagen và làm mờ nếp nhăn.

5. Tế bào gốc phôi có được sử dụng rộng rãi không?

Không, do các vấn đề về đạo đức và pháp lý, việc sử dụng tế bào gốc phôi còn bị hạn chế.

Tế bào gốc mang lại tiềm năng to lớn trong y học, từ chữa trị bệnh đến tái tạo mô và cơ quan. Mỗi loại tế bào gốc có ưu điểm riêng, phù hợp với từng mục đích khác nhau, lựa chọn loại tế bào gốc tốt nhất cần dựa vào mục đích sử dụng và từng điều kiện cụ thể. Nếu bạn quan tâm đến việc sử dụng tế bào gốc, hãy tìm hiểu loại tế bào gốc nào tốt nhất và tham khảo ý kiến chuyên gia để lựa chọn giải pháp phù hợp và an toàn.