Hoại tử xương là một bệnh lý nghiêm trọng, khi các tế bào xương dần bị tổn thương và chết đi, dẫn đến suy giảm chức năng của xương và khớp. Vậy, hoại tử xương có thể chữa khỏi không? Để trả lời câu hỏi này, chúng ta cần hiểu rõ nguyên nhân gây bệnh, các dấu hiệu nhận biết, mức độ nguy hiểm và các phương pháp điều trị hiệu quả, đặc biệt là việc ứng dụng NMN trong điều trị. Bài viết dưới đây Cell Insight sẽ cung cấp cái nhìn sâu sắc về bệnh hoại tử xương và các giải pháp giúp điều trị và cải thiện chất lượng sống cho người bệnh.

Nguyên nhân dẫn đến hoại tử xương

Hoại tử xương có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau. Việc tìm ra nguyên nhân cụ thể giúp việc điều trị bệnh hiệu quả hơn. Các nguyên nhân chính bao gồm:

• Chấn thương: Những tai nạn như gãy xương hoặc trật khớp có thể làm tổn thương mạch máu nuôi xương, làm giảm hoặc cắt đứt hoàn toàn nguồn cung cấp máu cho xương, dẫn đến hoại tử. Các chấn thương ở vùng hông, gối hoặc vai là phổ biến nhất trong các trường hợp hoại tử xương.
• Sử dụng thuốc corticoid: Corticoid khi sử dụng lâu dài, có thể làm giảm sự cung cấp máu cho xương, từ đó gây hoại tử xương. Đây là nguyên nhân quan trọng đối với những bệnh nhân phải dùng thuốc corticoid để điều trị các bệnh tự miễn hoặc các tình trạng viêm.
• Rối loạn tuần hoàn máu: Các bệnh lý tim mạch, tắc nghẽn mạch máu hoặc huyết áp thấp kéo dài có thể dẫn đến việc cung cấp máu không đủ cho các xương, gây hoại tử.
• Bệnh lý tự miễn: Một số bệnh tự miễn như lupus ban đỏ có thể làm tổn thương các mạch máu nhỏ, làm giảm lượng máu đến xương, từ đó gây hoại tử xương.
• Sử dụng rượu quá mức: Lạm dụng rượu làm tăng nguy cơ hoại tử xương, đặc biệt là hoại tử xương ở khớp hông và gối. Rượu có thể làm giảm lượng máu đến xương và làm thay đổi quá trình trao đổi chất của các tế bào xương.
• Bệnh lý nội tiết: Một số bệnh nội tiết như bệnh cushing – một loại rối loạn tuyến thượng thận có thể dẫn đến hoại tử xương. Sự thay đổi trong mức độ hormone có thể làm giảm mật độ xương và tăng nguy cơ hoại tử.

Dấu hiệu hoại tử xương phổ biến

Hoại tử xương phát triển dần dần và không phải lúc nào cũng có dấu hiệu rõ ràng ngay từ đầu. Tuy nhiên, các dấu hiệu bệnh có thể được nhận diện qua một số triệu chứng sau:

• Đau xương kéo dài: Đau là triệu chứng đầu tiên và rõ ràng nhất của hoại tử xương. Cơn đau thường xuất hiện dần dần và tăng lên khi khớp phải chịu trọng lực hoặc khi vận động.
• Khó khăn khi di chuyển: Nếu hoại tử xảy ra ở các khớp lớn như khớp gối, khớp hông hoặc khớp vai, bệnh nhân sẽ cảm thấy khó khăn trong việc di chuyển khớp, kèm theo cảm giác cứng khớp hoặc tiếng “kêu” khi di chuyển.
• Sưng tấy và thay đổi hình dạng khớp: Khớp bị hoại tử có thể bị sưng tấy và có thể nhìn thấy sự thay đổi về hình dạng của khớp hoặc xương.
• Teo cơ: Do xương không còn hoạt động bình thường, cơ bắp xung quanh khớp bị ảnh hưởng, dẫn đến sự yếu và teo cơ.
• Giảm khả năng vận động: Một trong những triệu chứng rõ rệt của hoại tử xương là sự hạn chế vận động của khớp, do đau đớn và tổn thương xương.

Hoại tử xương có chữa được không?

Hoại tử xương có thể chữa được nếu phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Tuy nhiên, nếu để bệnh tiến triển đến giai đoạn muộn, khả năng điều trị sẽ trở nên khó khăn hơn.

• Điều trị sớm: Khi hoại tử xương được phát hiện sớm, bác sĩ có thể chỉ định thuốc giảm đau, thuốc chống viêm, vật lý trị liệu hoặc thay đổi lối sống để giảm sự phát triển của bệnh và phục hồi xương.
• Điều trị giai đoạn muộn: Nếu bệnh đã tiến triển nghiêm trọng và xương bị hoại tử không thể phục hồi, phẫu thuật có thể là lựa chọn cuối cùng. Các phẫu thuật như thay khớp hoặc ghép xương có thể giúp bệnh nhân lấy lại chức năng và giảm đau.
• Tăng hiệu quả điều trị từ ứng dụng NMN: NMN (Nicotinamide Mononucleotide) là một hợp chất hỗ trợ quá trình trao đổi chất trong tế bào, có tác dụng làm chậm quá trình lão hóa và hỗ trợ phục hồi các tế bào xương. NMN giúp bảo vệ các tế bào xương khỏi sự thoái hóa và cải thiện khả năng chữa lành các mô xương bị tổn thương, từ đó hỗ trợ quá trình phục hồi hoại tử xương.

Bệnh hoại tử xương gây nguy hiểm như thế nào?

Nếu không được điều trị đúng cách, hoại tử xương có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng, bao gồm:

• Tổn thương vĩnh viễn: Hoại tử xương có thể gây ra tổn thương vĩnh viễn cho khớp hoặc xương, làm mất khả năng vận động của khớp đó.
• Tăng nguy cơ tàn tật: Hoại tử xương có thể dẫn đến tình trạng tàn tật, khiến người bệnh không thể đi lại hoặc hoạt động bình thường, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.
• Biến chứng nhiễm trùng: Nếu hoại tử xương gây ra viêm khớp nhiễm trùng, bệnh nhân có thể đối mặt với nguy cơ nhiễm trùng nặng, thậm chí đe dọa tính mạng.
• Phẫu thuật thay khớp: Một trong những phương pháp điều trị cuối cùng đối với hoại tử xương là phẫu thuật thay khớp. Tuy nhiên, việc thay khớp có thể gây ra nhiều biến chứng và không phải lúc nào cũng phục hồi được hoàn toàn chức năng của khớp.

Cách điều trị bệnh hoại tử xương

Điều trị hoại tử xương có thể được phân thành hai giai đoạn chính: điều trị nội khoa (dùng thuốc và liệu pháp vật lý) và phẫu thuật (được áp dụng khi bệnh đã tiến triển nghiêm trọng). Tùy thuộc vào giai đoạn của bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp điều trị khác nhau để giảm đau, phục hồi chức năng khớp và ngăn ngừa hoại tử lan rộng.

Điều trị nội khoa

Trong giai đoạn đầu của hoại tử xương, điều trị nội khoa là lựa chọn ưu tiên nhằm kiểm soát triệu chứng và làm chậm tiến triển bệnh. Mục tiêu là giảm đau, kháng viêm và cải thiện chức năng vận động cho bệnh nhân.

Thuốc giảm đau và chống viêm

NSAIDs (Non-Steroidal Anti-Inflammatory Drugs) thường được sử dụng trong điều trị hoại tử xương. Các loại thuốc này giúp giảm đau và viêm ở các khớp bị tổn thương. Các loại thuốc như ibuprofen, naproxen, hoặc diclofenac có thể giúp cải thiện khả năng vận động của bệnh nhân trong giai đoạn đầu. Tuy nhiên, việc sử dụng lâu dài có thể dẫn đến các tác dụng phụ như loét dạ dày, tổn thương thận, và cần được theo dõi chặt chẽ bởi bác sĩ.

NMN (Nicotinamide Mononucleotide) – Tiềm năng mới trong điều trị hoại tử xương

NMN là một hợp chất sinh học có khả năng kích thích cơ thể sản xuất NAD+ (Nicotinamide Adenine Dinucleotide) – một coenzyme thiết yếu trong quá trình phục hồi tế bào, chống viêm và tái tạo mô tổn thương. Trong bệnh hoại tử xương, đặc biệt là giai đoạn sớm và trung bình, các tế bào xương bị tổn thương do thiếu năng lượng, viêm mạn tính và stress oxy hóa. Đây là lúc NMN phát huy vai trò quan trọng.

Thông qua việc tăng cường NAD+, NMN giúp kích hoạt enzyme SIRT1 – một yếu tố then chốt trong việc chống viêm, bảo vệ tế bào xương khỏi chết sớm (apoptosis) và thúc đẩy quá trình hình thành tế bào xương mới. Đồng thời, NMN còn hỗ trợ giảm stress oxy hóa – nguyên nhân sâu xa gây phá huỷ cấu trúc xương – bằng cách kích thích hệ thống chống oxy hoá nội sinh như glutathione, SOD và catalase.

Nhiều nghiên cứu thực nghiệm gần đây đã ghi nhận tiềm năng của NMN trong phục hồi mô xương bị hoại tử. Đơn cử như nghiên cứu tại Đại học Kyoto (Nhật Bản) cho thấy NMN giúp phục hồi nhanh cấu trúc xương ở chuột bị hoại tử chỏm xương đùi sau thiếu máu cục bộ. Một nghiên cứu khác trên tạp chí Journal of Orthopaedic Research (2021) ghi nhận NMN làm giảm mất xương, giảm viêm và cải thiện mật độ xương rõ rệt.

Tóm lại, NMN không chỉ đóng vai trò hỗ trợ chống lão hóa mà còn mở ra hướng điều trị mới cho các bệnh lý xương thoái hóa như hoại tử xương. Dù vẫn cần thêm nghiên cứu sâu rộng trên người, nhưng hiện tại, NMN đang được xem là một liệu pháp hỗ trợ đầy tiềm năng khi kết hợp trong phác đồ y khoa cá nhân hóa, đặc biệt ở các cơ sở ứng dụng y học tái sinh hiện đại.

Thuốc bổ sung sụn khớp (Glucosamine và Chondroitin)

Glucosamine và Chondroitin là các hợp chất giúp hỗ trợ bảo vệ và phục hồi cấu trúc sụn khớp. Trong điều trị hoại tử xương, các thuốc bổ sung này có thể giúp duy trì tính đàn hồi của sụn và giảm ma sát trong khớp, làm giảm đau và tăng cường chức năng khớp. 

Tuy nhiên, các loại thuốc này cần một thời gian dài để phát huy tác dụng và chỉ có hiệu quả đối với những bệnh nhân có tình trạng hoại tử xương ở giai đoạn đầu hoặc trung bình.

Vật lý trị liệu

Bên cạnh điều trị nội khoa, vật lý trị liệu đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi chức năng và làm chậm tiến triển của hoại tử xương. Phương pháp này đặc biệt hiệu quả trong việc cải thiện tầm vận động, giảm đau và duy trì sức mạnh cơ quanh vùng khớp bị ảnh hưởng.

Siêu âm trị liệu và kéo giãn khớp

Các phương pháp vật lý trị liệu như siêu âm trị liệu và kéo giãn khớp có thể giúp giảm đau, thư giãn cơ bắp và cải thiện sự lưu thông máu. Siêu âm trị liệu sử dụng sóng âm để tạo nhiệt trong mô sâu, từ đó giúp giảm đau và tăng cường khả năng phục hồi mô xương. 

Kéo giãn khớp có thể giảm áp lực lên các khớp bị tổn thương và giúp tăng cường sự linh hoạt của khớp.

Bài tập phục hồi chức năng

Các bài tập phục hồi chức năng cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị hoại tử xương. Chúng giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp, duy trì sự linh hoạt của khớp và giảm nguy cơ teo cơ. Tuy nhiên, các bài tập này cần được thực hiện dưới sự giám sát của chuyên gia vật lý trị liệu để đảm bảo không làm tổn thương thêm các khớp bị hoại tử.

Điều trị phẫu thuật

Khi bệnh hoại tử xương tiến triển đến giai đoạn muộn, phẫu thuật có thể trở thành phương pháp điều trị cuối cùng. Các phương pháp phẫu thuật có thể bao gồm:

Thay khớp

Phẫu thuật thay khớp là một phương pháp phổ biến đối với bệnh nhân bị hoại tử xương nặng, đặc biệt là ở khớp hông và khớp gối. Phẫu thuật này giúp thay thế khớp bị hoại tử bằng một khớp nhân tạo, giúp giảm đau và phục hồi khả năng vận động. Mặc dù phẫu thuật thay khớp có thể giúp bệnh nhân hồi phục và cải thiện chất lượng cuộc sống, nhưng không phải lúc nào cũng đem lại kết quả hoàn hảo. 

Có thể có một số biến chứng sau phẫu thuật như nhiễm trùng hoặc sự cố với khớp nhân tạo.

Cắt bỏ phần xương hoại tử

Trong một số trường hợp, phẫu thuật cắt bỏ phần xương bị hoại tử có thể giúp giảm đau và cải thiện chức năng khớp. Phương pháp này có thể áp dụng khi hoại tử chỉ ảnh hưởng đến một phần nhỏ của khớp, giúp bảo tồn phần còn lại của khớp và giảm bớt những tác động tiêu cực lên chức năng của khớp.

Ghép xương

Đối với những trường hợp hoại tử xương nghiêm trọng, ghép xương có thể là một phương pháp hiệu quả để phục hồi mô xương bị tổn thương. Ghép xương có thể sử dụng xương tự thân hoặc xương từ người hiến tặng để thay thế phần xương bị hoại tử, giúp hồi phục chức năng khớp và giảm nguy cơ tàn tật.

Các liệu pháp bổ sung

Ngoài các phương pháp điều trị chính thức, chế độ ăn uống hợp lý và bổ sung dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ sức khỏe xương. Các bệnh nhân hoại tử xương nên tăng cường sử dụng thực phẩm giàu canxi, vitamin D và các khoáng chất giúp cải thiện mật độ xương, như rau xanh, các loại hạt và sữa. Đồng thời, cần tránh các thực phẩm làm tăng viêm, chẳng hạn như đồ ăn chế biến sẵn và thực phẩm có đường.

Với việc áp dụng các phương pháp điều trị nội khoa kết hợp với vật lý trị liệu và phẫu thuật khi cần thiết, bệnh hoại tử xương có thể được kiểm soát hiệu quả. Các liệu pháp như NMN cũng mở ra hy vọng mới trong việc điều trị bệnh, giúp bảo vệ và phục hồi các tế bào xương, làm chậm tiến trình hoại tử và cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân.

Hoại tử xương là một bệnh lý nguy hiểm nhưng có thể chữa trị nếu phát hiện và điều trị kịp thời. Các phương pháp điều trị như thuốc giảm đau, phẫu thuật và sử dụng NMN có thể giúp làm giảm triệu chứng, phục hồi xương và cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh. Quan trọng nhất, bệnh nhân cần được chẩn đoán chính xác và điều trị bởi bác sĩ chuyên khoa, đồng thời duy trì một lối sống lành mạnh để phòng ngừa bệnh.