Trong những năm gần đây, điều trị bại não bằng tế bào gốc đã mở ra một hy vọng mới cho hàng ngàn gia đình có con em không may mắc phải căn bệnh này. Trong bài viết này Cell Insight sẽ chia sẻ với bạn đọc những kiến thức cần thiết để hiểu rõ hơn về căn bệnh này cũng như phương pháp điều trị bại não bằng tế bào gốc đầy tiềm năng.

Tổng quan về bệnh bại não

Trong hành trình tìm kiếm hướng điều trị hiệu quả cho trẻ bại não, nhiều gia đình đã đặt nhiều kỳ vọng vào liệu pháp tế bào gốc. Tuy nhiên, để đưa ra lựa chọn đúng đắn, việc hiểu rõ căn bệnh này là điều tiên quyết. Trước hết, hãy cùng tìm hiểu tổng quan về bệnh bại não – từ nguyên nhân đến cách mà nó ảnh hưởng đến cuộc sống của trẻ.

Bại não là gì?

Bại não (Cerebral Palsy – CP) là một nhóm các rối loạn ảnh hưởng đến khả năng vận động, trương lực cơ và tư thế. Tình trạng này phát sinh từ những tổn thương hoặc bất thường trong não bộ chưa trưởng thành, thường xảy ra trước, trong hoặc ngay sau khi sinh. Tùy vào mức độ tổn thương, bại não có thể nhẹ hoặc nặng, ảnh hưởng đến một hoặc nhiều phần cơ thể.

Nguyên nhân gây ra bại não

Nguyên nhân chính gây ra bại não bao gồm:

• Thiếu oxy lên não khi sinh: Một trong những nguyên nhân phổ biến, đặc biệt trong các ca sinh khó, sinh non hoặc bị ngạt.
• Nhiễm trùng khi mang thai: Một số loại virus như Rubella, Cytomegalovirus, hoặc vi khuẩn có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của não thai nhi.
• Tổn thương não sau sinh: Do viêm não, viêm màng não, chấn thương sọ não hoặc vàng da nặng không được điều trị đúng cách.
• Yếu tố di truyền hoặc đột biến gen: Một số trường hợp hiếm liên quan đến bất thường về gen trong quá trình phát triển não bộ.

Phương pháp điều trị bệnh bại não

Trong nhiều năm qua, các phương pháp điều trị bại não chủ yếu tập trung vào việc kiểm soát triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh. Vì bại não là tổn thương không hồi phục ở não bộ, nên các phương pháp truyền thống không thể chữa khỏi hoàn toàn mà chỉ giúp hỗ trợ phục hồi chức năng vận động, ngôn ngữ và nhận thức ở mức tối đa có thể.

Các phương pháp truyền thống

Bệnh bại não hiện chưa thể chữa khỏi hoàn toàn, tuy nhiên các phương pháp điều trị hiện nay giúp giảm triệu chứng và cải thiện chất lượng sống bao gồm:

• Vật lý trị liệu (Physiotherapy): Đây là nền tảng điều trị cho bệnh nhân bại não. Thông qua các bài tập vận động, kéo giãn cơ, hỗ trợ đi đứng, phương pháp này giúp cải thiện khả năng vận động, giảm co cứng và tăng cường kiểm soát tư thế.
• Trị liệu ngôn ngữ và giao tiếp: Dành cho những trẻ bị ảnh hưởng khả năng nói hoặc gặp khó khăn trong việc hiểu và sử dụng ngôn ngữ. Chuyên viên ngôn ngữ sẽ huấn luyện cách phát âm, giao tiếp bằng hình ảnh, ký hiệu hoặc công nghệ hỗ trợ.
• Dụng cụ hỗ trợ vận động: Nẹp chân, khung tập đi, xe lăn hoặc các thiết bị chỉnh hình giúp trẻ di chuyển, duy trì thăng bằng và hạn chế biến dạng cơ khớp.
• Điều trị bằng thuốc: Một số loại thuốc được kê để kiểm soát co giật (nếu có), giảm trương lực cơ, giảm đau do co cứng cơ kéo dài.
• Can thiệp phẫu thuật: Trong trường hợp co rút cơ nghiêm trọng, phẫu thuật chỉnh hình có thể được chỉ định để cắt gân, cân bằng cơ hoặc giảm áp lực lên hệ thần kinh.

Tuy nhiên, điểm hạn chế lớn nhất của các phương pháp truyền thống là không thể phục hồi vùng não bị tổn thương. Điều này khiến hiệu quả điều trị chỉ dừng lại ở việc “duy trì” chức năng chứ không thể “khôi phục” hoàn toàn. Chính vì vậy, sự xuất hiện của phương pháp điều trị bại não bằng tế bào gốc đã mở ra một hướng đi đầy hứa hẹn, mang tính đột phá trong ngành y học phục hồi chức năng thần kinh.

Xem ngay:

Bệnh u tủy sống có nguy hiểm không? Cách điều trị u tủy sống

Bệnh Alzheimer là do đâu? Dấu hiệu, cách điều trị Alzheimer

Điều trị bại não bằng tế bào gốc

Trong số các hướng điều trị bại não hiện nay, phương pháp ghép tế bào gốc đang thu hút sự quan tâm lớn từ giới chuyên môn và các bậc phụ huynh. Không giống như các phương pháp truyền thống chỉ cải thiện triệu chứng, cấy ghép tế bào gốc điều trị bại não có mục tiêu phục hồi và tái tạo lại các tế bào thần kinh đã tổn thương trong não bộ.

Đây chính là điểm đột phá khiến phương pháp này được đánh giá là một giải pháp mang tính đột phá trong y học tái tạo thần kinh.

Điều trị bại não bằng tế bào gốc

Cơ chế điều trị bại não bằng tế bào gốc

Các nghiên cứu cho thấy, tế bào gốc – đặc biệt là tế bào gốc trung mô từ mô dây rốn, tủy xương hoặc mô mỡ – có khả năng phân hóa thành nhiều loại tế bào khác nhau, trong đó có tế bào thần kinh và tế bào thần kinh đệm.

Khi được cấy ghép tế bào gốc điều trị bại não, các tế bào này di chuyển đến vùng não bị tổn thương, kích thích quá trình phục hồi, kích hoạt tái tạo mô thần kinh, tăng cường dẫn truyền thần kinh và giảm phản ứng viêm thần kinh. Qua đó, người bệnh có thể cải thiện khả năng vận động, nhận thức và giao tiếp tốt hơn theo thời gian.

Ưu điểm của phương pháp điều trị bại não bằng tế bào gốc

Theo nhiều nghiên cứu và kinh nghiệm lâm sàng, kết quả sau điều trị khá khả quan. Rất nhiều trẻ sau ghép đã có những tiến bộ rõ rệt: cải thiện khả năng ngồi, bò, đứng hoặc đi; giảm tình trạng co cứng cơ; tăng phản xạ với âm thanh và người xung quanh; một số bé còn tiến bộ về giao tiếp và cảm xúc. Tuy nhiên, hiệu quả cụ thể sẽ phụ thuộc vào độ tuổi, mức độ tổn thương não, loại tế bào sử dụng và sự phối hợp phục hồi chức năng sau điều trị. Nhìn chung phương pháp này có nhiều ưu điểm nổi trội như:

• Khả năng can thiệp tận gốc tổn thương: Đây là ưu điểm vượt trội so với các phương pháp truyền thống. Tế bào gốc có thể phục hồi các vùng não bị tổn thương, giúp trẻ cải thiện đáng kể chức năng thần kinh.
• An toàn, ít xâm lấn: Hầu hết các phương pháp ghép tế bào gốc chữa bại não hiện nay đều được thực hiện qua đường truyền tĩnh mạch hoặc chọc dịch tủy sống – ít xâm lấn, không gây đau đớn nhiều.
• Hiệu quả được ghi nhận: Nhiều trường hợp cải thiện rõ rệt sau một vài tháng cấy tế bào gốc, đặc biệt là về khả năng kiểm soát vận động, ngôn ngữ và nhận thức xã hội.
• Có thể kết hợp với các liệu pháp khác: Sau khi ghép tế bào gốc điều trị bại não, người bệnh vẫn có thể tiếp tục vật lý trị liệu, ngôn ngữ trị liệu để tăng hiệu quả phục hồi.

Ưu điểm phương pháp điều trị bại não bằng tế bào gốc

Hạn chế và nhược điểm

• Hiệu quả khác nhau tùy từng trường hợp: Không phải mọi bệnh nhân đều đáp ứng tốt như nhau. Hiệu quả phụ thuộc vào mức độ tổn thương não, độ tuổi, và thời điểm can thiệp.
• Chi phí cao hơn so với điều trị truyền thống: Chi phí ghép tế bào gốc chữa bại não vẫn là rào cản đối với nhiều gia đình, đặc biệt khi cần thực hiện nhiều liệu trình trong thời gian dài.
• Trung tâm thực hiện có giới hạn: Cấy ghép tế bào gốc điều trị bại não đòi hỏi đội ngũ chuyên gia, phòng lab đạt chuẩn và quy trình xử lý tế bào nghiêm ngặt.

Ai nên điều trị bại não bằng tế bào gốc?

• Trẻ được chẩn đoán bại não thể nhẹ đến trung bình hoặc bại não có biểu hiện tiến triển rõ rệt nhưng chưa biến chứng nặng.
• Trẻ không đáp ứng tốt với các liệu pháp phục hồi chức năng truyền thống.
• Gia đình có điều kiện kinh tế và mong muốn lựa chọn phương pháp tiên tiến, mở ra cơ hội cải thiện khả năng hòa nhập xã hội cho trẻ.
• Độ tuổi vàng để cấy tế bào gốc điều trị bại não là từ 6 tháng đến 8 tuổi, khi não bộ còn có khả năng tái tạo mạnh mẽ. Tuy nhiên, các trường hợp lớn tuổi vẫn có thể xem xét tùy mức độ tổn thương và đáp ứng.

Ai nên điều trị bại não bằng tế bào gốc

Quy trình ghép tế bào gốc điều trị bại não sẽ trải qua các công đoạn sau:

1. Thăm khám và đánh giá chuyên sâu: Bác sỹ sẽ tiến hành chụp MRI, kiểm tra chức năng vận động, ngôn ngữ, đo điện não đồ…
2. Thu thập – xử lý tế bào gốc: được thực hiện theo tiêu chuẩn vô trùng nghiêm ngặt, tách lọc tế bào tại phòng thí nghiệm đạt chuẩn GMP.
3. Cấy ghép tế bào gốc
4. Theo dõi – phục hồi chức năng sau cấy ghép: hiệu quả khi kết hợp vật lý trị liệu để tế bào gốc phát huy tối đa khả năng tái tạo.

Xem ngay:

Điều trị Parkinson bằng tế bào gốc có thực sự hiệu quả?

Bệnh mạch vành có chữa được không? Các phương pháp điều trị bệnh mạch vành

Yêu cầu và lưu ý quan trọng trước – trong – sau điều trị bại não bằng tế bào gốc

Để việc cấy ghép tế bào gốc điều trị bại não đạt hiệu quả tối đa, gia đình cần lưu ý:

Nếu trẻ đã có dấu hiệu bệnh, gia đình cần tạo điều kiện cho trẻ được cấy ghép từ sớm, trẻ dưới 7 tuổi đáp ứng tốt nhất do não còn khả năng tái tạo mạnh.

Ngoài ra, giá đình cần chuẩn bị hồ sơ y tế đầy đủ như MRI, kết quả sinh hóa, điện não đồ, báo cáo của bác sĩ phục hồi chức năng.

Khi tiến hành đánh giá tổng quát trước cấy ghép, bác sỹ có thể theo dõi tình trạng tim mạch, hô hấp, miễn dịch trước khi ghép.

Trong quá trình điều trị, gia đình cũng nên ưu tiên thực hiện tại cơ sở y tế đạt chuẩn để có hệ thống xử lý tế bào gốc khép kín, an toàn.

Phòng khám nên đảm bảo vô trùng tuyệt đối: Phòng ghép cần đạt chuẩn phòng sạch để giảm nguy cơ nhiễm khuẩn. Theo dõi sát sao bệnh nhân nhất là 24–72h đầu sau cấy ghép, để phát hiện kịp thời các phản ứng bất thường.

Chi phí ghép tế bào gốc chữa bại não

Chi phí là yếu tố nhiều gia đình quan tâm khi cân nhắc điều trị bại não bằng tế bào gốc. Tuy nhiên, cần hiểu rõ rằng đây là một phương pháp công nghệ cao, chi phí phụ thuộc vào nhiều yếu tố:

Chi phí ghép tế bào gốc chữa bại não

Các yếu tố ảnh hưởng đến chi phí

Các loại tế bào gốc thường được sử dụng trong phương pháp này là tế bào gốc từ máu cuống rốn hoặc tế bào gốc trung mô từ mô mỡ hoặc tủy xương, tế bào gốc từ người hiến được xử lý và kiểm định nghiêm ngặt tại các trung tâm chuyên biệt, chi phí điều trị cũng từ đó mà có sự chênh lệch. Các yếu tố khác ảnh hưởng đến chi phí bao gồm:

Loại tế bào gốc sử dụng

Thứ nhất, loại tế bào gốc sử dụng đóng vai trò quan trọng trong việc xác định tổng chi phí. Nếu sử dụng tế bào gốc tự thân – thường được lấy từ mô mỡ hoặc tủy xương của chính bệnh nhân – thì chi phí sẽ ở mức vừa phải hơn do không cần xét nghiệm tương thích phức tạp.

Ngược lại, nếu dùng tế bào gốc từ người hiến hoặc tế bào từ máu cuống rốn lưu trữ, gia đình cần chi trả thêm cho việc xử lý, kiểm định và bảo quản tế bào theo tiêu chuẩn phòng sạch.

Số lần ghép tế bào gốc

Tiếp theo, số lần ghép cũng ảnh hưởng không nhỏ. Nhiều trường hợp bại não nặng cần thực hiện 2–3 đợt ghép, mỗi đợt cách nhau từ 3 đến 6 tháng. Mỗi lần ghép lại bao gồm nhiều khoản chi phí: thăm khám, thu thập tế bào, cấy ghép, theo dõi sau điều trị, và phục hồi chức năng kết hợp.

Đơn vị thực hiện

Thêm vào đó, đơn vị thực hiện cũng là yếu tố đáng cân nhắc. Những trung tâm y tế có phòng lab đạt chuẩn GMP, đội ngũ bác sĩ chuyên khoa thần kinh – phục hồi chức năng, và hệ thống phục hồi tích hợp sau ghép, thường có chi phí cao hơn. Tuy nhiên, mức đầu tư này hoàn toàn xứng đáng để đảm bảo độ an toàn và hiệu quả lâu dài.

Chi phí phục hồi chức năng sau cấy ghép

Cuối cùng, chi phí phục hồi chức năng sau cấy ghép cũng cần được tính vào tổng ngân sách. Các buổi vật lý trị liệu, trị liệu ngôn ngữ, trị liệu nhận thức cần duy trì đều đặn sau khi ghép, giúp tế bào gốc phát huy tối đa khả năng biệt hóa và tái tạo mô thần kinh.

Mức chi phí tham khảo tại Việt Nam

Tại Việt Nam, tùy vào loại tế bào, số lần ghép và dịch vụ phục hồi đi kèm, chi phí ghép tế bào gốc điều trị bại não dao động trong khoảng:

• Từ 150 – 400 triệu đồng/lần ghép, nếu sử dụng tế bào gốc tự thân hoặc người thân phù hợp.
• Gói điều trị trọn gói kéo dài 6–12 tháng (bao gồm ghép, phục hồi chức năng, theo dõi định kỳ) có thể lên tới 500 – 800 triệu đồng.

Một số đơn vị hiện có hỗ trợ trả góp hoặc kết hợp cùng các chương trình tài trợ – giảm tải gánh nặng tài chính cho các gia đình có con mắc bại não.

Một số trung tâm ghép tế bào gốc uy tín tại Việt Nam

Nếu bạn đang tìm kiếm địa chỉ để ghép tế bào gốc chữa bại não, dưới đây là một số trung tâm uy tín đã và đang thực hiện kỹ thuật này:

1. Meiji Bio Clinic (Hà Nội, TP.HCM)

Một trong những đơn vị tiên phong ứng dụng tế bào gốc trong điều trị bại não, Meiji Bio Clinic nổi bật với đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao và hệ thống xử lý tế bào gốc đạt chuẩn quốc tế. Ngoài ra, nơi đây còn kết hợp phục hồi chức năng chuyên sâu giúp tối ưu hiệu quả sau ghép.

Phù hợp với những trường hợp bại não mức độ nhẹ – trung bình, cần cải thiện chức năng vận động và ngôn ngữ.

2. Bệnh viện Truyền máu Huyết học TP.HCM

Là trung tâm hàng đầu về công nghệ tế bào gốc, bệnh viện này có ngân hàng máu cuống rốn và đơn vị ghép tế bào gốc tự thân – dị thân phục vụ cho nhiều loại bệnh lý, trong đó có bại não.

3. Bệnh viện Vinmec Times City (Hà Nội)

Vinmec có Trung tâm nghiên cứu và ứng dụng tế bào gốc chất lượng cao, quy trình khép kín từ thu thập, xử lý đến cấy ghép và phục hồi. Dịch vụ ở đây phù hợp với các gia đình mong muốn điều trị toàn diện, chăm sóc dài hạn và cá nhân hóa.

4. Bệnh viện Nhi Trung ương (Hà Nội)

Từng thực hiện nhiều ca ghép tế bào gốc cho bệnh nhi mắc các bệnh lý thần kinh. Đây là địa chỉ đáng tin cậy cho những trường hợp cần đánh giá chuyên sâu hoặc bệnh cảnh phức tạp.

Lưu ý quan trọng trước khi quyết định điều trị:

Trước khi lựa chọn phương pháp ghép tế bào gốc điều trị bại não, gia đình cần:

• Tư vấn đầy đủ với chuyên gia chuyên ngành thần kinh – phục hồi chức năng – miễn dịch – tế bào gốc.
• Thực hiện tại cơ sở y tế được cấp phép và có phòng lab đạt chuẩn.
• Kết hợp trị liệu phục hồi vận động, ngôn ngữ song song với quá trình điều trị.
• Có cam kết theo dõi sau ghép ít nhất 12 tháng, bởi hiệu quả phục hồi có thể tiếp tục diễn tiến trong 1–2 năm.

Lưu ý: Một số trung tâm hiện hỗ trợ trả góp hoặc liên kết với ngân hàng để giảm áp lực tài chính cho gia đình.

Phương pháp ghép tế bào gốc điều trị bại não là một bước tiến đột phá trong y học tái tạo, đặc biệt có ý nghĩa với trẻ nhỏ và gia đình đang mong đợi điều kỳ diệu. Tuy không phải là “phép màu”, nhưng nếu thực hiện đúng quy trình, đúng thời điểm và kết hợp phục hồi chức năng hợp lý — đây thực sự là tia hy vọng quý giá cho tương lai của trẻ.

Nếu bạn đang tìm hiểu về điều trị bại não bằng tế bào gốc, đừng ngần ngại liên hệ các trung tâm chuyên sâu uy tín để được đánh giá kỹ lưỡng và xây dựng phác đồ phù hợp nhất cho bé yêu của mình.

Xem ngay:

Chi phí cấy tế bào gốc cho trẻ tự kỷ ba mẹ nhất định không thể bỏ qua

Danh sách 6 ngân hàng tế bào gốc hàng đầu hiện nay